Friday, January 18, 2008
Kecanggihan teknologi pada hari ini telah membawa banyak perkembangan kepada industri pertanian khususnya pokok kenaf. Perkembangan ini seterusnya membuka satu lagi ruang kepada kenaf dalam industri biokomposit negara. Pohon kenaf atau nama saintifiknya Hibiscus cannabinus L. merupakan sejenis tumbuhan yang berasal dari Afrika. Tumbuhan ini dikenal pasti telah pun wujud hampir 4000 tahun yang lalu. Hasil daripada penyelidikan saintifik, kenaf merupakan tumbuhan yang dikategorikan dalam kumpulan Hibiscus iaitu dalam famili Malvaceas. Antara tumbuhan yang dikategorikan sama dengan kenaf adalah kapas dan bendi.
Antara ciri-ciri istimewa tumbuhan ini adalah, ia mampu untuk tumbuh dengan pantas dan boleh menjangkau ketinggian sehingga 3.7-4.3 meter dalam masa hanya 4 minggu . Selain itu juga, tumbuhan ini hanya mampu berbunga sehari sahaja. Tangkai tumbuhan kenaf ini mengandungi dua jenis gentian yang sangat berguna iaitu gentian di bahagian luar dan gentian di bahagian dalam. Gentian bahagian luar atau dikenali sebagai gentian kulit mengandungi 40 % berat daripada berat tangkai kering dan ukuran panjang gentian ini biasanya 2.6 mm apabila diproses. Gentian bahagian ini amat sesuai digunakan sebagai bahan asas dalam pembuatan kertas. Sementara itu pula, gentian dibahagian dalam iaitu gentian teras yang berwarna putih mengandungi 60 % berat daripada berat tangkai kering. Apabila ia diproses, ia mampu menghasilkan gentian yang berukuran 6 mm. Gentian ini setanding dengan gentian yang diperolehi daripada kayu keras di mana gentian jenis ini biasanya digunakan dalam penghasilan beberapa jenis produk kertas.
Tambahan pula, tumbuhan ini sesuai hidup dalam pelbagai jenis keadaan iklim dan jenis tanah. Ia dapat hidup dengan baik dan mampu menghasilkan hasil yang banyak sekiranya berada dalam iklim yang panas dan tanah dalam keadaan lembap. Namun begitu, tumbesaran pokok kenaf akan terbantut sekiranya suhu persekitaran di bawah 10oC. Disamping itu juga, penggunaan tumbuhan ini adalah bersifat mesra alam di mana ia diperolehi daripada alam semula jadi, serta merupakan bahan bersifat organik dan boleh dikitar semula.
Dalam industr gentian dan kayu, kenaf bersaing sengit dengan pokok akasia. Walaupun pokok akasia merupakan tumbuhan yang sangat produktif kerana sifat tumbuhan tersebut yang mampu tumbuh dengan cepat dan mampu menghasilkan kuantiti gentian dan kayu yang banyak, namun tumbuhan ini dilihat tidak begitu ekonomi dan tidak dapat memenuhi keperluan dalam sektor perabot dan lantai. Justeru itu, kenaf dilihat mempunyai masa depan yang lebih cerah dalam menyumbang kepada ekonomi negara. Ini kerana tumbuhan ini bukan sahaja mampu menghasilkan gentian yang lebih berkualiti berbanding akasia, malah ia turut dapat menampung beberapa sektor pembuatan lain seperti penghasilan pulpa dan kertas, serta bertindak sebagai gentian penguat industri komponen plastik, penyerap bahan kimia dan lain-lain. Selain itu juga, tumbuhan kenaf yang masih muda boleh dijadikan sumber makanan haiwan ternakan seperti lembu dan lain-lain. Ia juga amat sesuai digunakan dalam penghasilan ramuan herba seperti di India.
Sehubungan dengan itu, melihat akan potensi kenaf yang amat besar dalam sektor yang melibatkan kertas dan kayu-kayan serta sektor-sektor yang berkaitan, satu usaha bersama telah dilaksanakan untuk mengkaji tumbuhan kenaf ini dengan lebih mendalam lagi. Sebuah jawatan kuasa teknikal Majlis Tindakan Ekonomi Negara (MTEN) yang terdiri daripada 25 orang penyelidik daripada beberapa buah institusi penyelidikan di Malaysia seperti MARDI, UPM, JPHM-VRI, FRIM, IHK dan MINT telah pun dibentuk dalam melaksanakan penyelidikan berkenaan dengan tumbuhan kenaf ini. Usaha murni yang diketuai oleh MARDI ini adalah bertujuan untuk membuat penyelidikan saintifik supaya kenaf dapat dikomersilkan dalam pelbagai sektor industri. Sebagai langkah awal, tumbuhan kenaf ini akan dibangunkan sebagai tumbuhan gentian, dimana ia akan dijadikan sebagai bahan alternatif dalam sektor kayu-kayan seperti penghasilan papan gentian. Secara tidak langsung, usaha ini menyumbang kepada perkembangan industri biokomposit negara. Pada masa yang sama, kajian ini dapat membangunkan penanaman tumbuhan kenaf yang lebih efektif dalam semua aspek termasuk teknik penanaman, pengurusan tumbuhan, penuaian, pemprosesan kenaf, pengeringan dan pembungkusan. Selain itu juga, kajian ini diharap dapat menemui kaedah pemantauan dan pengawalan penanaman kenaf dari serangan serangga perosak yang boleh membawa penyakit bagi penanaman kenaf yang berskala besar.
Mengambil contoh negara jiran seperti Indonesia , kenaf merupakan tanaman yang penting selain tembakau. Namun begitu, sektor penanaman tembakau sedikit terjejas kerana wujudnya sistem kuota yang dikenakan oleh beberapa kerajaan dunia berikutan kesan buruk tembakau terhadap kesihatan manusia. Oleh yang demikian, satu langkah telah diambil oleh Lembaga Tembakau Negara (LTN) dengan menjadikan kenaf sebagai tanaman gantian dalam penghasilan gentian bagi menampung pendapatan tembakau negara yang terjejas.
Pada masa yang sama, usaha penyelidikan terhadap kenaf sebagai gentian penguat komposit plastik (fibre reinforced plastic composite) sebenarnya telah pun dijalankan di Pusat Teknologi Biokomposit, UPM. Penemuan gentian dalam komposit plastik telah menghasilkan produk-produk baru yang berkualiti tinggi dan mempunyai kekuatan yang tinggi.
Kesimpulannya, tumbuhan kenaf mempunyai pelbagai kegunaan khususnya dalam membuka satu lebaran baru dalam industri kayu-kayan di Malaysia . Satu usaha yang bersungguh-sungguh perlu dilaksanakan bagi menggalakkan petani mengusahakan penanaman pokok kenaf ini. Syarikat-syarikat tempatan dan luar negara juga perlu digalakkan untuk melabur dalam projek yang berasaskan gentian kenaf. Apa yang pasti, penemuan terbaru tumbuhan kenaf ini telah membongkar satu lagi rahsia alam semulajadi yang unik dan bermutu tinggi.
(Artikel ini telah disiarkan di Utusan Malaysia,28/12/2007)
Mohd Rezwan Alias
Pegawai Sains
Institut Perhutanan Tropika dan Produk Hutan
Kecanggihan teknologi pada hari ini telah membawa banyak perkembangan kepada industri pertanian khususnya pokok kenaf. Perkembangan ini seterusnya membuka satu lagi ruang kepada kenaf dalam industri biokomposit negara. Pohon kenaf atau nama saintifiknya Hibiscus cannabinus L. merupakan sejenis tumbuhan yang berasal dari Afrika. Tumbuhan ini dikenal pasti telah pun wujud hampir 4000 tahun yang lalu. Hasil daripada penyelidikan saintifik, kenaf merupakan tumbuhan yang dikategorikan dalam kumpulan Hibiscus iaitu dalam famili Malvaceas. Antara tumbuhan yang dikategorikan sama dengan kenaf adalah kapas dan bendi.
Antara ciri-ciri istimewa tumbuhan ini adalah, ia mampu untuk tumbuh dengan pantas dan boleh menjangkau ketinggian sehingga 3.7-4.3 meter dalam masa hanya 4 minggu . Selain itu juga, tumbuhan ini hanya mampu berbunga sehari sahaja. Tangkai tumbuhan kenaf ini mengandungi dua jenis gentian yang sangat berguna iaitu gentian di bahagian luar dan gentian di bahagian dalam. Gentian bahagian luar atau dikenali sebagai gentian kulit mengandungi 40 % berat daripada berat tangkai kering dan ukuran panjang gentian ini biasanya 2.6 mm apabila diproses. Gentian bahagian ini amat sesuai digunakan sebagai bahan asas dalam pembuatan kertas. Sementara itu pula, gentian dibahagian dalam iaitu gentian teras yang berwarna putih mengandungi 60 % berat daripada berat tangkai kering. Apabila ia diproses, ia mampu menghasilkan gentian yang berukuran 6 mm. Gentian ini setanding dengan gentian yang diperolehi daripada kayu keras di mana gentian jenis ini biasanya digunakan dalam penghasilan beberapa jenis produk kertas.
Tambahan pula, tumbuhan ini sesuai hidup dalam pelbagai jenis keadaan iklim dan jenis tanah. Ia dapat hidup dengan baik dan mampu menghasilkan hasil yang banyak sekiranya berada dalam iklim yang panas dan tanah dalam keadaan lembap. Namun begitu, tumbesaran pokok kenaf akan terbantut sekiranya suhu persekitaran di bawah 10oC. Disamping itu juga, penggunaan tumbuhan ini adalah bersifat mesra alam di mana ia diperolehi daripada alam semula jadi, serta merupakan bahan bersifat organik dan boleh dikitar semula.
Dalam industr gentian dan kayu, kenaf bersaing sengit dengan pokok akasia. Walaupun pokok akasia merupakan tumbuhan yang sangat produktif kerana sifat tumbuhan tersebut yang mampu tumbuh dengan cepat dan mampu menghasilkan kuantiti gentian dan kayu yang banyak, namun tumbuhan ini dilihat tidak begitu ekonomi dan tidak dapat memenuhi keperluan dalam sektor perabot dan lantai. Justeru itu, kenaf dilihat mempunyai masa depan yang lebih cerah dalam menyumbang kepada ekonomi negara. Ini kerana tumbuhan ini bukan sahaja mampu menghasilkan gentian yang lebih berkualiti berbanding akasia, malah ia turut dapat menampung beberapa sektor pembuatan lain seperti penghasilan pulpa dan kertas, serta bertindak sebagai gentian penguat industri komponen plastik, penyerap bahan kimia dan lain-lain. Selain itu juga, tumbuhan kenaf yang masih muda boleh dijadikan sumber makanan haiwan ternakan seperti lembu dan lain-lain. Ia juga amat sesuai digunakan dalam penghasilan ramuan herba seperti di India.
Sehubungan dengan itu, melihat akan potensi kenaf yang amat besar dalam sektor yang melibatkan kertas dan kayu-kayan serta sektor-sektor yang berkaitan, satu usaha bersama telah dilaksanakan untuk mengkaji tumbuhan kenaf ini dengan lebih mendalam lagi. Sebuah jawatan kuasa teknikal Majlis Tindakan Ekonomi Negara (MTEN) yang terdiri daripada 25 orang penyelidik daripada beberapa buah institusi penyelidikan di Malaysia seperti MARDI, UPM, JPHM-VRI, FRIM, IHK dan MINT telah pun dibentuk dalam melaksanakan penyelidikan berkenaan dengan tumbuhan kenaf ini. Usaha murni yang diketuai oleh MARDI ini adalah bertujuan untuk membuat penyelidikan saintifik supaya kenaf dapat dikomersilkan dalam pelbagai sektor industri. Sebagai langkah awal, tumbuhan kenaf ini akan dibangunkan sebagai tumbuhan gentian, dimana ia akan dijadikan sebagai bahan alternatif dalam sektor kayu-kayan seperti penghasilan papan gentian. Secara tidak langsung, usaha ini menyumbang kepada perkembangan industri biokomposit negara. Pada masa yang sama, kajian ini dapat membangunkan penanaman tumbuhan kenaf yang lebih efektif dalam semua aspek termasuk teknik penanaman, pengurusan tumbuhan, penuaian, pemprosesan kenaf, pengeringan dan pembungkusan. Selain itu juga, kajian ini diharap dapat menemui kaedah pemantauan dan pengawalan penanaman kenaf dari serangan serangga perosak yang boleh membawa penyakit bagi penanaman kenaf yang berskala besar.
Mengambil contoh negara jiran seperti Indonesia , kenaf merupakan tanaman yang penting selain tembakau. Namun begitu, sektor penanaman tembakau sedikit terjejas kerana wujudnya sistem kuota yang dikenakan oleh beberapa kerajaan dunia berikutan kesan buruk tembakau terhadap kesihatan manusia. Oleh yang demikian, satu langkah telah diambil oleh Lembaga Tembakau Negara (LTN) dengan menjadikan kenaf sebagai tanaman gantian dalam penghasilan gentian bagi menampung pendapatan tembakau negara yang terjejas.
Pada masa yang sama, usaha penyelidikan terhadap kenaf sebagai gentian penguat komposit plastik (fibre reinforced plastic composite) sebenarnya telah pun dijalankan di Pusat Teknologi Biokomposit, UPM. Penemuan gentian dalam komposit plastik telah menghasilkan produk-produk baru yang berkualiti tinggi dan mempunyai kekuatan yang tinggi.
Kesimpulannya, tumbuhan kenaf mempunyai pelbagai kegunaan khususnya dalam membuka satu lebaran baru dalam industri kayu-kayan di Malaysia . Satu usaha yang bersungguh-sungguh perlu dilaksanakan bagi menggalakkan petani mengusahakan penanaman pokok kenaf ini. Syarikat-syarikat tempatan dan luar negara juga perlu digalakkan untuk melabur dalam projek yang berasaskan gentian kenaf. Apa yang pasti, penemuan terbaru tumbuhan kenaf ini telah membongkar satu lagi rahsia alam semulajadi yang unik dan bermutu tinggi.
(Artikel ini telah disiarkan di Utusan Malaysia,28/12/2007)
Mohd Rezwan Alias
Pegawai Sains
Institut Perhutanan Tropika dan Produk Hutan
